De Kilometer Heffing

Sat 20-Apr-24
06:18:57

Petities TEGEN de kilometer heffing (tot april 2007).


Broodnodig, of brug te ver?

Datum: Sat 17 March 2018

Door: Sam Trompert

De een initieerde het referendum over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), de ander werkte voor de AIVD en is sinds kort hoogleraar Inlichtingenstudies. Student Logica Marlou Gijzen (23) stemt, vanzelfsprekend, tegen het referendum aanstaande woensdag. Professor Paul Abels (61) gaat voor stemmen. We nemen met hen de belangrijkste punten uit de nieuwe wet door.

De nieuwe wet zorgt dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten AIVD en MIVD meer mogen dan nu: de diensten krijgen er 'bijzondere bevoegdheden' bij. Zij mogen bijvoorbeeld straks op grote schaal internetverkeer aftappen, grote hoeveelheden data verzamelen en individuen en systemen hacken, om via hen bij een 'target' uit te komen.

Tegelijkertijd wordt het toezicht op die diensten versterkt. Er komt een zogeheten Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), die vooraf toestemming geeft of de diensten mogen aftappen of niet.

Onderaan de streept noemt Gijzen het 'een vergaande inbreuk op de privacy'. Abels vindt het juist 'een broodnodige modernisering en actualisering van een wet die al bestaat'. We nemen met hen de belangrijkste punten uit de wet door.

Wat is het beste punt uit de wet?

Marlou Gijzen: "Het toezicht wordt verbeterd. Dat de nieuwe toetsingscommissie TIB vooraf toetst vind ik redelijk goed. Het blijft wel een vrij marginale toets, omdat de TIB alleen kijkt of de minister een goede afweging heeft gemaakt. Maar hun besluit is wel bindend."

Paul Abels: "Het toezicht wordt versterkt, dat vind ik goed. Ook de uitvoerigheid waarmee de bijzondere bevoegdheden van de diensten zijn omschreven en hoe nauwkeurig die zijn ingeperkt is goed. Er staan goede, scherpe voorwaarden op papier, waaronder de diensten die bijzondere middelen mogen inzetten. Dat is een stap vooruit."

En het slechtste?

Paul Abels: "Het ongeëvalueerd delen van bulkgegevens met buitenlandse diensten. Dat vind ik een riskante stap, ik zou willen dat daar nog een extra waarborg over zou worden ingezet. Informatie over Nederlandse ingezetenen zou niet zomaar aan buitenlandse diensten moeten worden weggegeven.

Ook heeft de nieuwe wet het risico in zich dat politici en beleidsambtenaren te veel op de stoel van professionals gaan zitten. Diensten moeten eigenlijk zonder politieke bemoeienis, vanuit hun professionele achtergrond melden waar de dreiging vandaan komt. Uiteraard moet er politieke verantwoording achteraf zijn, maar het zijn de diensten die moeten prioriteren waar de dreiging vandaan komt."

Marlou Gijzen: "De automatische toegang tot databases. De diensten kunnen heel veel data verzamelen, van bijvoorbeeld, banken, de NS, telecombedrijven, de belastingdienst. Die data mogen ze koppelen en vergelijken. Het gevaar van profileren ligt dan op de loer. Je maakt daarbij gebruik van algoritmes, zelflerende zoekopdrachten. Je geeft dan vooraf een dataset aan zo'n algoritme, met het profiel van echte terroristen die we al hebben gehad.

Het algoritme gaat dan zoeken naar 'vergelijkbare' profielen, maar dat gaat nooit honderd procent goed. Ze willen natuurlijk voorkomen dat er een terrorist doorheen glipt, dus de foutmarge is redelijk hoog. Er zullen dus een hoop gewone mensen tussen zitten. Naar die mensen zul je dus nader onderzoek moeten doen, om hen uit te sluiten. Bij hen maak je een grove inbreuk op hun privacy en het kost een hoop tijd. En dat terwijl helemaal niet is bewezen dat deze methode werkt."

Wat is het grootste misverstand over de nieuwe wet?

Paul Abels: "Het verschil tussen inlichtingen en opsporing is bij veel mensen onvoldoende duidelijk. Dat zijn twee totaal verschillende werelden. Inlichtingendiensten kijken naar personen en organisaties die nog niets strafbaars gedaan hebben, maar waarvan een duidelijk vermoeden bestaat dat ze bezig zijn met iets wat de nationale veiligheid bedreigt. Het opsporen van 'verdachten', of 'criminelen' is een taak van politie en openbaar ministerie. De diensten hebben geen uitvoerende taken. Het enige dat zij doen is informatievergaring. De nieuwe bevoegdheden zijn hun enige 'wapens'.

Ook het idee dat de diensten zoveel mogelijk informatie willen hebben is heel hardnekkig, maar niet waar. Als er iets is dat zij niet willen is informatie die afleidt van de targets, van degene die ze zoeken. De rest is ballast. Het idee dat mensen zomaar afgeluisterd worden, of dat hun communicatie willekeurig onderschept wordt, is een vertekening van de werkelijkheid."

Marlou Gijzen: "Dat de AIVD hiervoor nog niet op de kabel mocht aftappen. Dat mag wel, alleen gericht. Als ze iemand op het oog hebben mag van die persoon het internetverkeer al wel onderzocht worden. Niet van hele WiFi-hotspots, maar dat willen ze nu wel."

Wat is de voornaamste verandering als de Wiv in werking treedt?

Paul Abels: "In eerste instantie betekent het een enorme verzwaring van de administratieve last voor de diensten. Die is al groot, maar door de instelling van de nieuwe toetsingscommissie wordt die nog groter. Aan de operationele kant mogen de diensten straks een aantal dingen die nu nog niet mogen, maar die ze node missen. Af en toe willen ze een gericht net op bulkcommunicatie gooien, om communicatie af te tappen die ze nodig heeft. Ook wordt de hackbevoegdheid beter geregeld. Zo blijft de dienst bij de tijd, zodat zij zich beter kan wapenen tegen een tegenstander die ook met de tijd meegaat."

Marlou Gijzen: "Mensen die zich veel bezighouden met privacy zullen voorzichtiger worden met hun internetgedrag. Bepaalde groepen mensen zullen minder durven. Voornamelijk minderheden, omdat zij eerder gepakt worden door zo'n algoritme. Als straks bijvoorbeeld uitlekt dat de AIVD een arts heeft gehackt als 'derde persoon', dan kan ik me voorstellen dat mensen niet meer naar de dokter durven. Illegalen bijvoorbeeld."

Bron: Noord Hollands Dagblad


Petities TEGEN de kilometer heffing (tot april 2007).